Muziek in de Loge

Muziek binnen de vrijmetselarij en in onze loge Ziggurat

Wat betekent muziek binnen de vrijmetselarij en in onze loge Ziggurat? Muziek is een belangrijke manier om bepaalde ervaringen te delen en bepaalde dingen dieper te kunnen ervaren. Muziek helpt om de ervaring die men heeft tijdens de open loge in een andere context te plaatsen. Muziek is een ondersteunend middel. Onze loge Ziggurat maakt veel gebruik van muziek. Dit doen wij op allerlei manieren. Soms wordt er live gezongen of een muziekinstrument gespeeld in de loge.

De plaats van de muziek in de maçonnieke werkwijze

In dit artikel wordt de plaats van de muziek in de maçonnieke werkwijze toegelicht:

  • Welke functie vervult muziek in de Open Loge, het samenzijn en arbeiden in de Tempel?
  • Hoe wordt de muziek in de “Open Loge” toegepast?
  • Zijn er bekende maçonnieke componisten en is er maçonnieke muziek?

 

Welke functie vervult muziek in de open loge, het samenzijn en het arbeiden in de Tempel?

Al sinds de oudheid is er altijd behoefte geweest aan muziek tijdens bepaalde plechtigheden (riten) en grote levensgebeurtenissen. Vooral bij belangrijke gebeurtenissen in een mensenleven, zoals geboorte, volwassenwording, huwelijk, de oogst, de jacht en herdenkingen.

Dikwijls werd muziek geacht van goddelijke oorsprong te zijn en werden er magische krachten aan ontleend.

Wat bij de vrijmetselarij nog geldt is, dat muziek een integrerend deel van de rituelen is. Het vervult een begeleidende en ondersteunende functie.

 

Hoe wordt de muziek in de ‘open loge’ toegepast?

Een open loge is een logezitting die bezocht kan worden door visiteurs, oftewel vrijmetselaars van andere loges die op bezoek komen. In de 18e en 19e eeuw is een groot aantal maçonnieke liederen ontstaan.

Veel loges hadden hun eigen liedrepertoire met als onderwerpen: broederschap, eendracht, wijsheid, de loge, etc.

In deze tijd wordt er tijdens de “Open Loges” gebruik gemaakt van cd’s, spotify en allerlei andere technische middelen. Bij bijzondere gelegenheden kan er ook ‘levende muziek’ ten gehore gebracht worden.

In de Loge Ziggurat wordt ook populaire muziek ten gehore gebracht. De voorkeur gaat uit naar korte stukjes klassieke muziek. Dus niet uren luisteren naar één stuk. De nieuw ingewijde broeder of zuster krijgt ook altijd de muzieklijst mee die bij de inwijding is gebruikt.

 

Bekende componisten en maçonnieke muziek

Diverse componisten uit verleden en heden waren/zijn vrijmetselaar.

Vooral Mozart heeft veel gecomponeerd voor de vrijmetselarij, bijvoorbeeld zijn “Maurerische Trauermusik”, cantates en enige liederen. Een zeer bekend stuk waar veel vrijmetselaren veel in herkennen is Die Zauberflöte. Er zit dan ook veel vrijmetselaarssymboliek in deze opera. Van de overige componisten noemen wij Joseph Haydn, Franz Liszt, Jean Sibelius en de Nederlanders Willem Pijper en Jan van Dijk.

Tijdens de “Open Loges” wordt er muziek uit allerlei repertoire ten gehore gebracht. De keuzes verschillen per loge. Er zijn loges die bijvoorbeeld alleen klassieke muziek gebruiken maar ook loges waar bijvoorbeeld veel jazz muziek klinkt.

 

Maçonnieke muziek: componisten en artiesten

Er is veel muziek met thema’s uit de vrijmetselarij of muziek die geschreven is door vrijmetselaren voor open loges. Onderstaande lijst bevat tevens composities die door de vrijmetselarij zijn geïnspireerd, zonder ooit te zijn bedoeld voor uitvoering in open loge.

Hier volgt een selectie. De lijst is alfabetisch geordend op componist.

Ludwig van Beethoven

  • Ode an die Freude

 

Robert Burns

  • Auld lang Syne
  • The Days of Yore

 

Dream Theater

  • A Rite of Passage, Black clouds & Silver Linings
  • Freestone
  • Brotherhood of men
  • Children of the widow
  • Documentum intellige
  • Out of the dark
  • Pathway on my own
  • Masonry dissected
  • Seven step staircase
  • The ancient of days
  • The temple of humanity
  • Tracing to the west
  • Turn the key
  • Walking through this sacred place

 

Joseph Haydn

  • Die Schöpfung

 

Wolfgang Amadeus Mozart

  • Die Zauberflöte KV.620 (opera)
  • Cantate voor tenoren [2], bas, blazers [6], strijkers [4] en b.c. KV.429, “Dir, Seele des Weltalls”
  • Adagio voor bassethoorns [2] en fagot KV.410 in F gr.t.
  • Adagio voor klarinetten [2] en bassethoorns [3] KV.411
  • Lied zur Gesellenreise KV.468
  • Lied voor koor en orgel KV.483, “Zerfliesset heut’, geliebte Brüder”
  • Lied voor koor en orgel KV.484, “Ihr unsre neuen Leiter”
  • Cantate voor tenor, mannenkoor, blazers [5] en strijkers [4] KV.471, “Die Maurerfreude”
  • Maurerische Trauermusik KV.477 (KV.479a)
  • Cantate voor zangstem en piano KV.619, “Kleine deutsche Kantate: Die ihr des unermesslichen Weltalls”
  • Adagio en fuga voor violen [2], altviool en cello KV.546 in c kl.t.
  • Lobegesang auf die feierliche Johannisloge KV.148 (KV.125h), “O heiliges Band der Freundschaft”
  • Cantate voor tenoren [2], bas, blazers [5] en strijkers [4] KV.623, “Freimaurerkantate”
  • Willem Pijper
  • Zes Adagios (1940) (Het manuscript van de Zes Adagios uit 1940 bevindt zich in het vrijmetselaarsmuseum in Den Haag).

 

Jean Sibelius

  • Adagio
  • Finlandia Hymn
  • Musique religieuse Op. 113
  • How fair an earth and loving
  • Hymn: Praise Thy holy name on high
  • Hymn: Through gung leaves
  • Marche funèbre
  • Ode to fraternity: Good and pleasant, o ye brethren
  • Ode: the lofty heaven and widespread earth
  • Onward, ye brethren
  • Thoughts be our comfort
  • Who ne’er hath blent his bread with tears
  • Whosoever hath a love of justice

 

John Sousa

  • Nobles of the Mystic Shrine
  • The Thunderer
  • The Crusader
  • The March of the Mitten Men (Power and Glory)
  • Foshay Tower Washington Memorial